De 110 jaar in vogelvlucht

De oprichting
Daar moet moed voor nodig geweest zijn, om aan de klus van het oprichten van een muziekvereniging in 1898 te beginnen. Maar moed hadden die vier kerels, Wolter Waninge, J. Visser, C. Wink en R. Been. Zij vonden namelijk dat het dorp De Wijk in Drenthe niet achter kon blijven bij Dwingeloo en Zuidlaren, waar iets eerder al een muziekkorps was opgericht. Ook het feit, dat in dat jaar 1898 wijlen koningin Wilhelmina, tot koningin werd gekroond, zal een belangrijke rol hebben gespeeld bij die beslissing. En als je een club wilt oprichten heb je in de eerste plaats leden nodig en natuurlijk dat vermaledijde geld (toen ook al!). Men zou een startkapitaal nodig hebben van ongeveer 600 gulden! Via een lijstcollecte in het dorp scharrelt men dat bij elkaar en men start met 15 leden. De eerste repetities zijn bij dirigent Wink thuis en de eerste twee nummers die men kan spelen zijn het Wilhelmus en Wien Neerlands bloed. De repetities verhuizen al snel naar de school, die toen nog stond op de plaats waar de winkel van Carl Steenbergen is. In de maand juli van 1898 loopt Apollo (want dat was de naam die men de club gegeven had) voor het eerst op een zondagmiddag op straat, want zij kunnen inmiddels één mars spelen. Er is een geweldige publieke belangstelling, men pauzeert bij café 'Het Oude Hogenkamp' en er ontstaat een geweldige feeststemming!

Apollo al weer ontbonden?
De eerste contributie is 28 cent (10 eurocent) per week, wat voor sommige leden niet op te brengen is, zodat er wat donateurs worden opgescharreld. In september 1899 is er een groot volksfeest, met na afloop bal, waarbij de dansmuziek o.a. verzorgt wordt door Apollo! In de Meppeler courant van 5 augustus 1903 lezen we dat Apollo ontbonden wordt, omdat de burgemeester weigert zijn toestemming te geven voor een zondagavondconcert. Hij wil dat dit gebeurt op een doordeweekse avond, wat voor de leden van Apollo niet haalbaar is, omdat ze in het dagelijks leven daar geen tijd voor hebben! In diezelfde Meppeler Courant, maar dan van ruim een maand later n.l. 23 september 1903, lezen we echter dat op voorstel van dirigent Wink 'men zich opnieuw heeft verenigd' en dat Apollo alsnog op een doordeweekse avond een concert zal verzorgen!
In 1906 neemt men ook voor het eerst deel aan een concours. In het plaatsje Eenrum in Groningen is het succes nou niet om over naar huis te schrijven! Een derde prijs in de derde afdeling, het kon niet lager! In 1908 neemt men weer deel aan een concours en wel in Zuidlaren. Helaas weer een derde prijs, maar wat wel vermeldenswaard is, is het feit dat Apollo over een vaandel beschikt en dat heeft lang niet elke vereniging in die tijd! In 1917 wordt afscheid genomen van de dirigent Wink, die vanaf de oprichting in 1898 betrokken is geweest bij de vereniging. Dan breekt de periode Joosten aan. Hij is hoofd van de school in De Wijk en zal tot 1940 dirigent blijven bij Apollo. In 1921 (het korps telt inmiddels 21 leden, waaronder inmiddels 2 saxofonisten)neemt men deel aan een concours in Emmen en zo waar een tweede prijs! Het gaat crescendo!
Men repeteert nog steeds in de school, doch daar was het bar koud, slechte verlichting en de akoestiek zwaar onvoldoende. Penningmeester en aannemer L. Wittink is bereid om naast de molen een muziektent te bouwen, maar ook dit tentje wordt al snel te klein. Opnieuw wordt er geld ingezameld voor een wat grotere muziektent (800 gulden) en in 1925 wordt die tent geopend. Die heeft tot 1958 als repetitieruimte dienst gedaan en is toen afgebroken. Op een koude Hemelvaartsdag in 1923 (Apollo is inmddels lid geworden van de Nederlandse Federatie van Harmonie- en Fanfarekorpsen) organiseert men zelf het eerste concours. Voor de middag marswedstrijden door de Dorpsstraat van De Wijk met een enorme publieke belangstelling en na de middag concertwedstrijden achter 'Het Oude Hogenkamp' met bijna geen publiek. Financieel wordt dit concours een flop maar Apollo behaalt zelf een eerste prijs (en er zouden nog vele volgen)! Dit geweldige resultaat wordt 's avonds in een grote feesttent, die men gehuurd heeft, gevierd. Er is meer dan 1000 man publiek, hetgeen de bittere financiële smaak van 's middags een beetje wegspoelt. Interessant is om te lezen, dat men voor de avond een toneelgezelschap uit Amsterdam heeft laten komen, dat het toneelstuk 'Mooi Juultje van Volendam' voor het voetlicht brengt. Daarna wordt het een aantal jaren rustig voor wat betreft de deelname aan concoursen, omdat een aantal leden het nut daarvan niet inziet!
In 1930 stelt dirigent (toen noemde men hem directeur) Joosten voor om een bibliothecaris te benoemen, om muziek die men niet op de lessenaar heeft, netjes op te bergen. In 1931 neemt het bestuur het besluit om leerlingen zelf op te leiden. In dat jaar koopt men ook bij de firma Ansingh in Zwolle voor 260 gulden: drie klarinetten, twee altsaxofoons, twee trombones en één piston. Dat zijn nog eens prijzen! Men leent het bedrag van 260 gulden van de Vereniging voor Volksvermaken en men moet als aflossing van dit bedrag drie jaar op het concours hippique op Pinkstermaandag muziek maken.

Met de jeneverfles
Ergens las ik dat de discipline groot was doch tijdens het muziekmaken ging de jeneverfles met een piepklein glaasje regelmatig rond, terwijl de jeugd een reep chocolade kreeg! En ook bij het traditionele schoolfeest (het tegenwoordige Wijkerfeest) geeft Apollo haar medewerking. Daarbij wordt elk jaar een stoelendans gehouden waarbij Apollo dan de muziek verzorgt. Men plaatst dan de grote trommelslager op een baal stro en hij wordt daarbij geblinddoekt om objectief te blijven. De grote trom wordt dan voor hem op een tafel gezet. Zijn medemuzikanten trekken dan echter vaak die grote trom weg en op het moment dat de beste man een geweldige dreun op z'n grote trom wil geven, vliegt hij natuurlijk op de kop van die baal stro af. Grote pret alom en humor uit die tijd!

Zware tijden
De crisisjaren (1930 tot 1940) en ook de oorlogsjaren (1940 tot 1945) zijn voor Apollo, evenals voor alle verenigingen in ons land, moeilijk jaren geweest, doch in 1947 wordt de heer Lucas Been, zoon van een van de oprichters Roelof Been gevraagd dirigent te worden van Apollo. Hij zal dat tot aan zijn dood in 1962 blijven. In 1947 treedt de heer Wittink (in de volksmond Jannes) toe tot het bestuur en in 1953 wordt deze Jannes Wittink voorzitter en dat blijft hij 26 jaar. Een man die erg veel voor Apollo heeft betekend. Inmiddels is onze vereniging een echte concoursganger geworden en behoren de derde prijzen tot het verleden. In Oosterhout, Beilen, Dalen, Olst, Laren enz. enz. worden in die tijd knappe prijzen behaald. Ook 1953 is een gedenkwaardig jaar. In dit jaar wordt namelijk een tamboerkorps opgericht. Ongeveer tien tamboers beginnen onder leiding van de eerste instructeur de heer Van Dalen, aan iets wat later via drum- en lyraband uit zal groeien tot de huidige malletband.

Apollo groeit en groeit
In 1958 bereikt Apollo op een concours in Heino voor het eerst in haar geschiedenis de vaandelafdeling. Een unieke prestatie van een vereniging uit een klein dorp. De resultaten blijven dan ook niet onopgemerkt, want het behaagt hare majesteit de koningin Juliana om, via de commissaris van de koningin, het predicaat Koninklijk aan onze vereniging, de eerste in onze provincie Drenthe, te verlenen. Dit feest wordt muzikaal opgeluisterd door de Johan Willem Friso Kapel onder leiding van de heer J. P. Laro. Op 2 november 1961 neemt, in verband met ziekte van de heer Been, Co Hogerheijde (de vader van Reinier) de dirigeerstok over. Hij blijft dat tot 1965 en wordt dan opgevolgd door Casper Oling uit Zwolle. Hij blijft tot 1979. Inmiddels beschikt de vereniging over een majorettegroep (onder leiding van Tieme van Goor), een drumband, een Tiroler Kapel (soms ook wel boerenkapel) en een harmonieorkest. De 60 ledengrens is ruimschoots gepasseerd! De contributie is inmiddels opgelopen tot 75 cent per week. En de vereniging blijft maar groeien en groeien en successen behalen. In 1973 wordt op grootse wijze het 75 jarig bestaan gevierd met een complete feestweek. Een historisch moment is ook de aankoop van de Nederlands Hervormde Kapel in de Molenstraat in 1979, waar met eigen krachten ons 'Apollohuis' (de naam is bedacht door de familie Goldstein) uit de grond is getoverd. Jannes Wittink vindt het, na 26 jaar voorzitterschap, genoeg geweest en wordt door ondergetekende opgevolgd als voorzitter.

Helden van toen
De drumband beschikt inmiddels als instructeur over, de in onze regio bekende, Kier Brul uit Meppel, die met de drumband tot grote prestaties komt. Casper Oling stopt, in verband met ziekte, als dirigent van het orkest en wordt in eerste instantie opgevolgd door Jos Jansen, doch dat is van korte duur en dan komt de heer Arnold Span Sr. (de vader van de latere dirigent Arnold Span jr.). De breuk (na 3 jaar) met heer Span ontstaat op wat vreemde wijze. Apollo heeft zich opgegeven voor een concours in Muntendam. Dirigent Span vindt de bezetting van ons orkest van dien aard, dat hij een aantal muzikanten wil 'inhuren' wat het bestuur unaniem afwijst. Nico Sieffers (op dat moment stagiair bij ons) neemt het dirigeerstokje over. Hij blijft dat, op zeer enthousiaste wijze doen tot 1990. In 1986 treedt ons orkest in schouwburg Ogterop op samen met de bekende pianist Louis van Dijk. Onvergetelijk zijn ook de beide reizen van onze vereniging naar het Oostenrijkse Oberperfuss in 1987 en later nog eens in 2007.
In 1989 mogen we als Koninklijke Muziekvereniging Apollo deelnemen aan Prinsjesdag in Den Haag. Een hoogtepunt en we zijn nog nooit zo nat geweest! In dat jaar vindt ondergetekende, na 10 jaren als voorzitter gefungeerd te hebben, het welletjes en ik word opgevolgd door mijn collega (die al als penningmeester in het bestuur zat) Klaas van der Ziel. Ook Nico Sieffers houdt het voor gezien en wordt opgevolgd door Peter van de Broek, muzikant bij de Johan Willem Friso Kapel. En ook van Kier Brul wordt, na 30 jaar, afscheid genomen als instructeur van onze drumband. Hij wordt opgevolgd door Arie Hoogers, die na enkele jaren getroffen wordt door een dwarslaesie, in een rolstoel terechtkomt en toch blijft dirigeren! Uiteindelijk wordt het hem toch te veel en wordt hij opgevolgd door Herman Fokkema, muzikant bij de Johan Willem Friso Kapel. Klaas van der Ziel stopt als voorzitter en wordt opgevolgd door Hermina Lode en die wordt op haar beurt weer opgevolgd door Bert Termorshuizen, die helaas op veel te jonge leeftijd komt te overlijden.

In zwaar weer
Dan raakt onze vereniging bestuurlijk in een crisis en 'vliegen achtereenvolgens diverse besturen over de tafel'! In 1998 vieren we op rustige wijze ons 100 jarig bestaan. Er volgen dan, vooral bestuurlijk, wat onrustige jaren. Peter van de Broek gaat als dirigent weg, Arnold Span komt, Arnold gaat weg, Jos Pijnappel komt, Jos gaat weg, het ene voorlopige bestuur na het andere treedt aan en af. Herman Fokkema verlaat als instructeur de malletband. Kortom: Onrust!

maar het klaart weer op
Gelukkig lijkt het er op, dat we met de komst van onze dirigent Lute Hoekstra en het jubileumjaar in het vooruitzicht, de goede toon weer te pakken hebben en weer in wat rustiger vaarwater zijn gekomen. Ook bij de malletband, nu onder leiding van Erik Zweers, lijkt de rust teruggekeerd. En dat alles is een geruststellende gedachte om aan de festiviteiten rondom ons 110 jarig bestaan te beginnen!
Door: Jan Tijink nav het 110-jarig jubileum.